12, అక్టోబర్ 2025, ఆదివారం

నిత్యకృత్యములకు చదివే శ్లోకములు - Slokas: Wakeup to Bed

 మనము పొద్దుట నిద్ర నుండి లేస్తూ భగవంతుడి పేరు తలుచుకుంటూ లేస్తే ఆ రోజంతా మంచిగా ఉంటుందని చెబుతూంటారు. లేస్తూనే ఓం నమశ్శివాయ అనో, ఓం నమో నారాయణాయ అనో, లేదా నమో లక్ష్మీమాత అంటూనో, గౌరీమాత అంటూనో , మీకిష్టమైన దేవుణ్ణి తలుచుకుంటూ లేవచ్చును. 


My Mother's Painting

  ఆ పిమ్మట ముందుగా అమ్మ ముఖము చూసి, కాల్యకృత్యములు నిర్వహించడము మొదలిడ వచ్చును. లేదా తల్లితండ్రుల ఫోటో అయినా చూసుకోవచ్చును. 

నిత్యకృత్యాలు చేసుకునేటప్పుడు చదవటానికి వీలుగా కూడా  మన   పెద్దలు కొన్ని శ్లోకాలను తయారుచేశారు. ఈ విధంగా ప్రతీ పనీ కూడా దేవుణ్ణి తలుచుకుంటూ చేస్తున్నట్లుగా అవుతుంది. వీటివల్ల మనస్సుకి ఎంతో ప్రశాంతతగా , హాయిగా ఉంటుంది. చీకుచింతలు, చికాకులు ఉండవు.

 

ఇప్పుడు నేను కొన్ని శ్లోకములను వివరిస్తున్నాను.  

ఉదయం లేవగానే 

అరచేతులు కళ్ళకు అద్దుకుంటూ :

నమోస్త్వనంతాయ సహస్రమూర్తయే 
సహస్ర పాదాక్షి శిరోరు బాహవే
సహస్ర నామ్నే పురుషాయ శాశ్వతే 
సహస్రకోటి యుగధారిణే నమః || 

అర్థము :-

మహావిష్ణువు (శ్రీమన్నారాయణుడు) ని తలుచుకుంటున్నాము పక్కమీద లేచి కూర్చుని ఆయన విశ్వరూపాన్ని ఊహించుకుంటూ. ఆయన ఎలా ఉన్నారంటే అంతులేని ఆకారంలో ఉన్నారు. వెయ్యి రూపాలతో కనిపిస్తున్నారు.  వెయ్యి అన్నది ఒట్టినే ఎనలేని (అంటే లెక్క పెట్టలేనన్ని) అనే అర్థములో వాడుతున్నాము ఇక్కడ. లెక్క లేనన్ని పాదములు, కనులు, శిరస్సులు, మొండెములు, బాహువులతో ఉన్నారు. అనంతములైన పేర్లు ఉన్నవి ఆయనకు. శాశ్వతముగా (ఆది, అంతములు లేనివారు) ఉండే పురుషుడు ఆయన. పురుషుడు అన్నది కూడ మన ఊహ మాత్రమే. పరమాత్మ అనుకోవాలి. అటువంటి పరమాత్ముడు, అనంతకోటి యుగములను ధరించువాడు అయిన ఆ పరంధాముడికి నమస్సులు సమర్పించుకుంటున్నాము. 

ఇంకొక  శ్లోకము కూడా చదువుకోవచ్చును. (పై శ్లోకము చదువుకో లేక పొతే దీన్నే చదువుకో వచ్చును.)

కరాగ్రే వసతి లక్ష్మీ, కరమధ్యే సరస్వతీ, 
కరమూలే స్థితా గౌరీ, ప్రభాతే కర దర్శనమ్ || 

కర మూలేతు గోవిందః ప్రభాతే కర దర్శనమ్ ||

అర్థము :- 

అరచేతులలో దేవీ దేవతలను చూసుకుంటూ  స్మరిస్తున్నాము. 
అరచేయి ముందు భాగంలో లక్ష్మీదేవి, మధ్యలో సరస్వతీ దేవి, చిట్టచివర గౌరీ దేవి నివసించునట్టి చేతి దర్శనము వేకువ ఝామున చేసుకుంటున్నాను. ఈ విధంగా ఆ దేవీదేవతలకు నమస్కరించుకోవడము జరుగుతోంది. 


ఇదే విధముగా పడక నుండి లేచి భూమి మీద కాలు పెట్టునప్పుడు భూదేవి, లక్ష్మీదేవులను స్మరించుకుంటూ కాలు మోపుతున్నాను, క్షమించుమంటూ నిలబడాలి. 


స్నానము చేయునప్పుడు 

గంగేచ యమునేచైవ గోదావరీ సరస్వతీ 
నర్మదా సింధు కావేరీ జలేస్మిన్ సన్నిధిమ్ కురు || 

అర్థము :- 

పైన ఏడు పుణ్యనదుల పేర్లు పేర్కొనబడ్డాయి. గంగ, యమునా, గోదావరి, సరస్వతి, నర్మదా, సింధు నది, కావేరీ నదులను స్మరించుకుంటూ - ఓ నదీదేవతలారా, మీ యొక్క పవిత్ర జలములను నాకు ప్రసాదించండి స్నానానికి అని వేడుకుంటున్నాము. 
ఈ విధంగా శ్లోకము చదువుకుని స్నానం చేస్తే ఆ నదులలో స్నానము చేసిన ఫలితము దక్కుతుంది. 

బొట్టు పెట్టుకునేటప్పుడు 

కుంకుమం శోభనం దివ్యమ్ 
సర్వదా మంగళప్రదమ్ 
ధారణేన అస్య శుభప్రదమ్ 
సౌభాగ్యదాం శాంతిదాం సదామమ ||

అర్థము :-

నేను ధరించే ఈ కుంకుమ బొట్టు/తిలకము దివ్యమైనది, నాకు శోభను, తేజస్సును ప్రసాదించేది. అన్నివేళలా నాకు మంగళప్రదమైనది (అంటే పవిత్రత కలిగించేది). ఇది ధరిస్తే శుభాన్ని, మంచిని సూచించేది. సర్వదా నాకు భాగ్యమును, శాంతిని ప్రసాదించునది,
దీర్గాయుష్షు నిచ్చేది. అటువంటి తిలకమును నేను ధరిస్తున్నాను. 

భోజనానికి కూర్చున్నప్పుడు 

అన్నపూర్ణే సదాపూర్ణే 
శంకర ప్రాణవల్లభే 
జ్ఞానవైరాగ్య సిద్ధ్యర్థం 
భిక్షామ్ దేహిచ పార్వతి || 

అర్థము :-

మనము భోజనము చేసేది జ్ఞాన సముపార్జన, కర్తవ్య పాలనముల కోసం కావాల్సిన బలము, శక్తి కలిగించుకోవడానికి మాత్రమే అని తెలుసుకోవాలి. 

అన్నానికి అధిదేవత అన్నపూర్ణాదేవి. ఆమెను వేడుకుంటున్నాము ఇక్కడ. 

ఓ అన్నపూర్ణాదేవీ, శంకరుని ప్రాణేశ్వరీ! నిత్యమూ పూర్ణముగా ఉంటూ, నేను జ్ఞానమునూ, వైరాగ్యమునూ సాధించుకుంటూ ఉండటం కోసము భిక్షను ప్రసాదించు తల్లీ. 
ఇక్కడ వైరాగ్యము అంటే పూర్తిగా పనులన్నీ త్యజించడము కాదు. మనము చేసే పనులన్నీ కూడా ఆసక్తి, కోరికలు లేకుండా చేసుకోవాలని అర్థము. ప్రతీ పనీ ఇతరుల మంచి కోసము, ప్రపంచానికి మంచి జరగాలని చేస్తూండాలి. 

ఆ పిమ్మట "అన్నం పరబ్రహ్మం" అనుకుని ఆ పరమాత్మకు నమస్కరించి నోట్లో రెండు మెతుకులు పెట్టుకుని తినడం మొదలెట్టాలి. 

భోజనము పూర్తి అయ్యాక    

అమృతోపస్తరణ మసి || 

అర్థము :-

తినడము అయ్యాక లేచే ముందు కొన్ని నీటి చుక్కలను తిన్న విస్తరి లేదా కంచము చుట్టూ జల్లుతూ "అమృతోపస్తరణమసి" అని అనుకోవాలి. అపస్తరణము అంటే అంతటా వ్యాప్తి చెందటం. జల్లిన ఆ నీటి చుక్కలు అమృతముగా పని చేస్తూ తిన్న తిండిని అమృతముగా చేసి ఆరోగ్యము, ఆయుస్సు పెంచుగాక అని భగవంతుని వేడుకుంటున్నాము.  

పని మీద బయటికి వెళ్లునప్పుడు 

వక్రతుండ మహాకాయ సూర్యకోటి సమప్రభః 
నిర్విఘ్నమ్ కురుమేదేవ సర్వకార్యేషు సర్వదా || 

అర్థము :-

ఓ విఘ్నేశ్వరా! వంపులు తిరిగిన తుండము, విశాలమైన శరీరము పొందినవాడవు, కోటి సూర్యుల తేజస్సు కలిగినవాడవు  అయినట్టి నీవు మా అన్ని పనులలో, అన్ని సమయములందునూ ఎటువంటి విఘ్నములూ ఏర్పడకుండా కాపాడుతూ ఉండు దైవమా. 

ఆందోళన, భయము పోగొట్టుకోడానికి 

శ్రీ రామ స్తోత్రమ్:

ఆపదామపహర్తారం దాతారం సర్వసంపదామ్ 
లోకాభిరామం శ్రీరామం భూయో భూయో నమామ్యహం || 



అర్థము :-

ఆపదలను తొలగించుచు, సంపదలను, శుభములను ప్రసాదించునటువంటి లోకులకు ప్రియమైనటువంటి శ్రీ రామచంద్రునికి పదేపదే నమస్కరిస్తున్నాను అని చదువుతూ సీతాలక్ష్మణ ఆంజనేయ సమేతుడైన ఆ శ్రీరాముని స్మరించుకోవాలి. 

ఆంజనేయ స్తోత్రమ్:
శ్రీ ఆంజనేయం, ప్రసన్నఆంజనేయం, ప్రభాదివ్య కాయం, ప్రకీర్తి ప్రదాయం, భజే వాయుపుత్రం, భజే వాలగాత్రం, భజేహం పవిత్రం, భజే రుద్రరూపం, భజే బ్రహ్మతేజం, భజేహం భజేహం || 



క్లిష్టమైన పనులు చేసేటప్పుడు 

ఆంజనేయుని తలుచుకుంటూ-

త్వమస్మిన్ కార్య నిర్యోగే ప్రమాణం హరిసత్తమ 
యత్నమాస్తాయ దుఃఖ క్షయ కరోభవ   

అర్థము :-

హరిసత్తమ అని ఆంజనేయుని ఉద్దేశించి అడుగుతున్నాము. అతను హరిభక్తుడు, మంచి శ్రేష్ఠ స్వభావము కలవాడు. 
ఓ ఆంజనేయా ! నువ్వు కార్యములు సాధించడములో మంచి నేర్పరివి, సఫలత్వమునకు నువ్వే ప్రమాణము. దయచేసి నా పనులలో అడ్డంకులను, బాధలను తొలగించుచు పని విజయవంతము అయ్యేట్లా చెయ్యవా? ఈ విధముగా లంకలో సీతాదేవి ఆంజనేయుడిని అడిగింది, ఆంజనేయస్వామి లంకను దాటి, రాక్షసులను వధించి, లంకను దహించిన తరువాత. 

కాబట్టి మనము కూడా ఇలా అడిగితె ఆయన పలుకుతాడు.  

ప్రయాణము చేసేటప్పుడు 

యత్ర యోగేశ్వర కృష్ణో, యత్ర పార్థో ధనుర్ధరః 
తత్ర శ్రీర్విజయో భూతిః ధ్రువా నీతిర్మతి మమః || 

అర్థము :-

ఎక్కడైతే యోగీశ్వరుడైన కృష్ణుడు, ధనుర్బాణములు ధరించిన పార్థుడు (అర్జునుడు) ఉంటారో, అక్కడ తప్పనిసరిగా శ్రేయస్సు, విజయము ఉంటాయని నమ్మకము (ఇది సంజయుడు ధృతరాష్రునికి చెప్పాడు). మనము కూడా ఈ నమ్మకము పెట్టుకుని దైవాన్ని స్మరించుకుంటూ ప్రయాణము మొదలుపెడితే అది సఫలము అవుతుంది. 

రాత్రి పడుకునే ముందు 

రామస్కంధం, హనూమంతం, వైనతేయం, వృకోదరమ్ 
శయనే యస్మరేన్నిత్యం దుస్స్వప్నం తస్య నశ్యతి ||    

అర్థము :-

పడుకునేటప్పుడు శ్రీ రాముని, హనుమంతుడిని, గరుత్మంతుడిని, భీముడిని స్మరిస్తూ పడుకుంటే దుఃస్వప్నములు రాకుండా ఉంటాయని ప్రతీతి. 

నేను పడుకునేటప్పుడు శ్రీమన్నారాయణుని తలుచుకుంటూ పడుకుంటాను. 

"ఓం నమో నారాయణాయ" అని. అలాగే లక్ష్మీమాతను, శ్రీ రాముని, శ్రీ కృష్ణుని తలచుకోవడము కూడా చేస్తూంటాను. 

     

17, జూన్ 2025, మంగళవారం

శ్రీ రామ స్తోత్రములు - Sri Rama Stotram Lyrics


శ్రీ రామ పూజా స్తోత్రములు కొన్ని ఇక్కడ అర్థములతో సహా పొందుపరచడం జరుగుతోంది. ఇవి మనము ప్రతిరోజూ పూజా సమయములో ఆ భగవంతుని గుణగణాలను అనుభవిస్తూ చాల సులువుగా చదువుకోవచ్చును. 


శ్రీ రాముడు ఎంతో అందమైన వాడు. అతని అందాన్ని గురించి సీతాదేవి మరీ మరీ వినాలని కోరుకుంటూ ఉంటుంది. అందుకనే ఆమె లంకలో బంధింపబడి ఉన్నప్పుడు, హనుమంతుడు సముద్రము దాటి సీతాదేవిని కలుసుకున్నప్పుడు ఆమె శ్రీ రాముని వర్ణన చేయమని అడుగుతుంది (ఆంజనేయుడు నిజమైన రామదూత అవునో కాదో పరీక్షించడం కోసము). అప్పుడు ఆంజనేయస్వామి ఎంత అద్భుతంగా రాముని వర్ణన చేస్తాడో అది చదివిన వారికి మనస్సంతా కూడా ఏంటో ఆనందంతో పులకితమైపోతుంది. 

ప్రస్తుతము నేను ముందుగా శ్రీరామ తారక మంత్రముతో మొదలుపెట్టి ఆ తరువాత స్తోత్రాలని తెలుపుతాను,

రామ తారక మంత్రము 

ఈ శ్రీరామ మంత్రాన్ని పార్వతీదేవి కోరికపై శివుడు ఆమెకు తెలియజేస్తాడు. విష్ణు సహస్రనామాలు చదవలేని వారికోసమై ఏదైనా సులువు మార్గము తెలుపమని ఆమె కోరగా ఇదిగో ఐ మంత్రాన్ని జపిస్తే చాలు సమస్త పుణ్యాలు దక్కుతాయని శివుడు ఇది తెలియజేస్తాడు. 

"శ్రీ రామ రామ రామేతి రమే రామే మనోరమే సహస్ర నామ తత్తుల్యమ్ రామ నామ వరాననే ". 

అర్థము :-

శ్రీ రామ, రామ, రామ, అని మూడు సార్లు రామ నామము జపిస్తే చాలు మొత్తము వెయ్యి నామములు చదివిన పుణ్య ఫలము దక్కుతుంది అని చెప్పాడు. 

(రమే రామే మనోరమే అంటే ఓ రమా ! రాముని మనస్సులో అనుభవిస్తూ జపించాలి అని అర్థము). 

శ్రీరామ స్తోత్రములు     

ఆపదామపహర్తారం దాతారం సర్వ సంపదామ్ 

లోకాభిరామం శ్రీ రామం భూయో భూయో నమామ్యహం || (1)

అర్థము :-

ఆపదలను (అపహరించేసి) తొలగించేసి, మరియు సర్వ సంపదలను ప్రసాదించేటి, లోకులందరికీ అభిమతముగా ఉంటూ ప్రియమైనట్టి ఆ శ్రీ రామునికి నేను పదే పదే నమస్కరించుచున్నాను. 

 

శ్రీ రాఘవమ్ దశరథాత్మజ మప్రమేయం
సీతాపతిమ్ రఘుకులాన్వయ రత్నదీపం |  
ఆజానుబాహుమ్ అరవింద దళాయతాక్షం
రామం నిశాచర వినాశకరమ్ నమామి || (2) 

అర్థము :-

రఘుకుల వంశజుడు, దశరథునికి ఆత్మజుడు (ప్రియుడు), కుమారుడు, సాటి లేనివాడు, సీతాదేవికి పతి, రఘుకులము అంతటికీ రత్నదీపము వంటి వాడు, మోకాలిని తాకు చేతులు కలవాడు, కలువపువ్వు రేకుల వంటి కన్నులు కలవాడు, చీకట్లో తిరుగాడే రాక్షసులను నశింపజేయునట్టి శ్రీ రామునికి వందనములు.  


మర్త్యావతారే మనుజాకృతిం హరిమ్  
రామాభిధేయం రమణీయ దేహినమ్ | 
ధనుర్ధరం పద్మవిశాల లోచినమ్
భజామి నిత్యం న పరానృజిష్యే || (3)

అర్థము :-

భౌతిక అవతారము ఎత్తి మనుష్య రూపము దాల్చిన శ్రీ హరిని, రామ అను నామము దాల్చిన వానిని, కన్నులకు ఇంపైన అందమైన దేహములో ఉన్నవానిని, ధనుస్సు ధరించిన వాడు, విశాలముగా వికసించిన పద్మముల వంటి కన్నులు కలవాడు, అటువంటి శ్రీ రాముని రోజూ భజిస్తాను (పూజిస్తాను నేను) ఇంకెవ్వరిని కాదు.    


రాఘవం కరుణాకరం భవనాశనం దురితాపహమ్
మాధవం ఖగగామినం జలరూపిణం పరమేశ్వరమ్ | 
పాలకం జనతారకం భవహారకం రిపుమారకమ్ 
త్వామ్ భజే జగదీశ్వరం నరరూపిణం రఘునందనమ్ || (4)

అర్థము :-

రాఘవుని (అంటే రాముని), కరుణాకరుడు అంటే జాలి, దయ కలిగినవాడు, సంసార బంధములను తొలగించు వాడు, ఆపదలను పోగొట్టువాడు, మాధవుడు అంటే అమ్మ (లక్ష్మీ రూపమైన సీతను ధరించిన వాడు, జనులను ఉద్ధరించే వాడు, భయములను తొలగించు వాడు, శత్రువులను చంపే వాడు, అయినటువంటి నిన్ను జగదీశ్వరుడువి, మనిషి రూపుడివి అయినట్టి రఘు కుల కుమారుడివైన శ్రీ రాముని నేను కొలిచెదను, భజన చేసెదను.    

27, మే 2025, మంగళవారం

శ్రీ సరస్వతీ అష్టోత్తర శతనామావళి - Goddess Saraswati Worship With 108 Names


సరస్వతీదేవి చదువుల తల్లి, బ్రహ్మదేవుని సహచారిణి. 

ఆమె చేతులలో రుద్రాక్ష మాల, ఒక చిలుక, తెల్లని పద్మము, పుస్తకము ఉంటాయి.  

సరస్వతీ పూజ ప్రత్యేకముగా చేసుకునేటప్పుడు మనము ఈ "సరస్వతీ అష్టోత్తర శతనామావళి" చదువుతూ పూజించుకోవచ్చును. 

సాధారణముగా పిల్లలకు అక్షరాభ్యాసము చేసేటప్పుడు సరస్వతీదేవిని పూజించి చేసుకుంటాము. అలాగే ఏడాదికి ఒకసారి పండుగలా సరస్వతి పుట్టినరోజు జరుపుకునేటప్పుడు కూడ ఆమెను మనము తృప్తిగా పూజించుకోవాలని అనుకుంటాము. ఇటువంటి సందర్భాలలో చక్కగా పువ్వులు, పసుపు, కుంకుమలతో సరస్వతీదేవిని పూజించుకోవచ్చును. ఒక్కొక్క పేరు చదువుతూ పసుపు కాని, కుంకుమ కాని, పుష్పము గాని ఆమెకు సమర్పించుకుంటూ తృప్తి, సంతోషములు పొందవచ్చును. 

ఇప్పుడు 108 నామములు తెలియజేస్తూ కొన్ని క్లిష్టమైన పేర్లకు మాత్రము అర్థములు తెలియజేస్తున్నాను. 
 
ఓం సరస్వత్యై నమః 
ఓం మహా భద్రాయై నమః 
ఓం మహా మాయాయై నమః 
ఓం వరప్రదాయై నమః 
ఓం శ్రీ ప్రదాయై నమః (శ్రీ అంటే యశస్సు, సంపద)
ఓం పద్మ నిలయాయై నమః 
ఓం పద్మాక్ష్యై నమః 
ఓం పద్మవక్త్రాయై నమః (పద్మముఖి)
ఓం శివానుజాయై నమః (శివుని సోదరి) || 9 ||

ఓం పుస్తక భృతే నమః 
ఓం జ్ఞానముద్రాయై నమః 
ఓం రమాయై నమః (రమ అంటే ఆహ్లాదము)
ఓం పరాయై నమః ( ఊహకు అందని పరమాత్మిని )
ఓం కామరూపాయై నమః (రూపము మార్చుకోగలది)
ఓం మహావిద్యాయై నమః 
ఓం మహాపాతక నాశిన్యై నమః 
ఓం మహాశ్రయాయై నమః 
ఓం మాలిన్యై నమః (మాలిని అంటే హారము ధరించినది)
(మాలిని అంటే కాపాడునది అని కూడ) ||18 ||

ఓం మహాభోగాయై నమః 
ఓం మహాభుజాయై నమః 
ఓం మహాభాగాయై నమః (సూక్ష్మరూపురాలు )
(లేదా భాగ్యము కలిగించునది)
ఓం మహోత్సాహాయై నమః 
ఓం దివ్యాంగాయై నమః 
ఓం సురవందితాయై నమః 
ఓం మహాకాల్యై నమః (కాలదేవత, లేదా మృత్యుదేవతల అంశము)
ఓం మహాపాశాయై నమః (పాశముతో వశము చేసుకునేది)
ఓం మహాకారాయై నమః (విశాల రూపము కలది) || 27 ||

ఓం మహాంకుశాయై నమః 
ఓం పీతాయై నమః (పీతాయై అంటే పట్టు బట్టలు ధరించినది)  
ఓం విమలాయై నమః (పవిత్రురాలు)
ఓం విశ్వాయై నమః 
ఓం విద్యున్మాలాయై నమః (తేజస్సునే మాలగా ధరించినది)
ఓం వైష్ణవ్యై నమః (విష్ణువు యొక్క శక్తి స్వరూపిణి)
ఓం చంద్రికాయై నమః (మెరుపుతీగ వంటిది)
ఓం చంద్రవదనాయై నమః 
ఓం చంద్రలేఖా విభూషితాయై నమః (చంద్రకిరణములు దాల్చినది) || 36 ||

ఓం సావిత్ర్యై నమః (సావిత్రీదేవి, సూర్యతేజస్సు కలది)
ఓం సురసాయై నమః (దేవతల ప్రీతిపాత్రురాలు)
(సురస అంటే దివ్యజ్ఞానము, ఉత్తమ కళల యొక్క సారము అందించేది) 
ఓం దేవ్యై నమః 
ఓం దివ్యాలంకార భూషితాయై నమః 
ఓం వాగ్దేవ్యై నమః 
ఓం వసుధాయై నమః 
ఓం తీవ్రాయై నమః (మేటి అయిన దిట్ట) 
ఓం మహాభద్రాయై నమః 
ఓం మహా బలాయై నమః || 45 ||

ఓం భోగదాయై నమః 
ఓం భారత్యై నమః (మరో పేరు భారతీదేవి)
ఓం భామాయై నమః (ఆకర్షణ, మక్కువ కలది)
ఓం గోవిందాయై నమః (ఇంద్రియముల రక్షకురాలు)
ఓం గోమత్యై నమః (జ్ఞానేంద్రియమైన దేవి)
ఓం శివాయై నమః (ఆనందము, తన్మయము)
ఓం జటిలాయై నమః ( జటిల అంటే అంతు చిక్కనిది)
ఓం వింధ్య వాసాయై నమః (వింధ్యప్రదేశములో వసించునది)
ఓం వింధ్యాచల విరాజితాయై నమః  (వింధ్య పర్వతముపై వెలసిన దేవి)
(అష్టభుజ గుడి లో వెలసిన దేవి) || 54 ||

ఓం చండికాయై నమః (సరస్వతి చండిక లేదా దుర్గాదేవి అంశములో కూడ ఉంది)
ఓం వైష్ణవ్యై నమః (వైష్ణవీదేవిలోని శక్తిస్వరూపిణి అయిన సరస్వతి)
ఓం బ్రాహ్మ్యై నమః (బ్రహ్మదేవుని పత్ని)
ఓం బ్రహ్మజ్ఞానైకసాధనాయై నమః (బ్రహ్మజ్ఞానానికి ఏకమాత్ర సాధనము)
ఓం సౌదామిన్యై నమః (సౌదామిని అంటే మెరుపు లేదా తేజస్సు)
ఓం సుధామూర్త్యై నమః (అమృత మూర్తి)
ఓం సుభద్రాయై నమః 
ఓం సురపూజితాయై నమః 
ఓం సువాసిన్యై నమః (జగత్తుని మంగళమయము చేయునది) || 63 ||

ఓం సునాసాయై నమః ( చక్కని ముక్కు కలది)
ఓం వినిద్రాయై నమః (సర్వదా చేతనశక్తి కలది)
ఓం పద్మలోచనాయై నమః 
ఓం విద్యారూపాయై నమః 
ఓం విశాలాక్ష్యై నమః 
ఓం బ్రహ్మజాయాయై నమః (బ్రహ్మ శరీరములో నుండి పుట్టినది)
ఓం మహాఫలాయై నమః (గొప్ప ఫలములు అందించునది)
ఓం త్రయీమూర్త్యై నమః  (ముగ్గురమ్మల దేవి)
ఓం త్రికాలజ్ఞాయై నమః (మూడు కాలము తెలిసినది) || 72 ||

ఓం త్రిగుణాయై నమః 
ఓం శాస్త్ర రూపిణ్యై నమః 
ఓం శుంభాసుర ప్రమథిన్యై నమః (శుంభాసురుని చంపినది)
ఓం శుభదాయై నమః 
ఓం స్వరాత్మికాయై నమః (స్వరములో ఉండే ఆత్మ)
ఓం రక్తబీజ నిహన్త్ర్యై నమః (రక్తబీజుని కూడ చంపినది)
ఓం చాముండాయై నమః (చండకాసురుని వధించినది)
ఓం అంబికాయై నమః 
ఓం ముండకాయ ప్రహరణాయై నమః (ముండక రాక్షసుని చంపినది) || 81 ||

ఓం ధూమ్రలోచన మర్దనాయై నమః (ధూమ్రలోచన రాక్షసుని చంపినది)
ఓం సర్వదేవస్తుతాయై నమః 
ఓం సౌమ్యాయై నమః 
ఓం సురాసుర నమస్కృతాయై నమః 
ఓం కాలరాత్ర్యై నమః (కాలరాత్రి అంటే కాళికలో అంశము)
ఓం కళాధారాయై నమః 
ఓం రూపసౌభాగ్య దాయిన్యై నమః 
ఓం వాగ్దేవ్యై నమః 
ఓం వరారోహాయై నమః (ఎడతెరిపిగా విద్యలను అందించేది) || 90 ||

ఓం వారాహ్యై నమః ( జీవము పోయునది)
ఓం వారిజాసనాయై నమః (వారిజము అంటే తామరపూవు)
ఓం చిత్రాంబరాయై నమః 
ఓం చిత్రగంధాయై నమః 
ఓం చిత్రమాల్య విభూషితాయై నమః 
ఓం కాంతాయై నమః 
ఓం కామప్రదాయై నమః 
ఓం వంద్యాయై నమః 
ఓం విద్యాధర సుపూజితాయై నమః || 99 ||

ఓం శ్వేతాననాయై నమః 
ఓం నీలభుజాయై నమః 
ఓం చతుర్వర్గ ఫలప్రదాయై నమః (ధర్మ, అర్థ, కామ, మోక్షములు ఇచ్చునది)
ఓం చతురానన సామ్రాజ్ఞ్యాయై నమః (బ్రహ్మదేవుని సతీమణి)
ఓం రక్తమధ్యాయై నమః (రక్త మధ్యము అంటే శక్తి, లేదా ప్రాణము)
ఓం నిరంజనాయై నమః (పవిత్రమైనది లేదా వికారములు లేనిది)
ఓం హంసాసనాయై నమః 
ఓం నీల జంఘాయై నమః 
ఓం బ్రహ్మ విష్ణు శివాత్మికాయై నమః || || 108 ||

18, మే 2025, ఆదివారం

సరస్వతీ వందనము శ్లోకములు - Sage Agastya's Saraswati Stotrams



సరస్వతీ స్తోత్రములను అగస్త్య మహాముని ప్రవచించినట్లుగా చెప్పుకుంటారు. ఈయన సుమారు మూడు వేల సంవత్సరాల క్రితం జన్మించి ఉంటారని అంచనా. 

అగస్త్యముని సప్తఋషులలో ఒకరైన పులస్త్య మహాఋషి కొడుకుగా భావింపబడుతున్నారు పురాణముల ద్వారా. ఒకప్పుడు వరుణుడు, మిత్రుడు (అంటే సూర్యుడని అంటారు) ఆ ఇద్దరు దేవతలూ యజ్ఞము చేయు సమయములో వారికి ఎదురుగా ఊర్వశి ఎగురుతూ కనిపించింది. ఆమె అందానికి వారు పరవశులై పోగా వారిద్దరి వీర్యము ఒక కుండలో (యజ్ఞ పాత్రలో) పడి జీవము పోసుకుని అగస్త్యుడు, వశిష్ఠుడు జన్మించారని చెప్పుకుంటారు. ఆ విధముగా దైవీ శక్తి ద్వారా జన్మించి ఇద్దరూ కూడ గొప్ప ఋషులు అయ్యారు. 

అట్టి మహానుభావుడైన అగస్త్య మహాముని సరస్వతీదేవి కటాక్షమును పొంది అందుకు కృతజ్ఞతగా ఆ దేవిని ప్రార్ధిస్తూ అనేకములైన స్తోత్రములు కృతి చేశారు అని ఎరుక. వాటిలోని ఒక భాగమే ఇక్కడ పొందుపరుస్తున్న స్తోత్రములు. 

నేను 2,3 స్తోత్రాలు విడిచి పెట్టి మిగతా వాటినే ఇక్కడ తెలియజేస్తున్నాను. "విద్యారంభం కరిష్యామి" అన్న శ్లోకము, "యా కున్దేన్దు తుషారహారాధవళా" అన్న స్తోత్రాన్ని నేను వేరే పోస్టులో ఇంతకూ ముందే తెలియజేసేశాను. ఆ రెండూ ఇక్కడ ఇస్తున్న వాటితో జత కూడటం లేదని వాటిని ఇవ్వడము లేదు. 

సరస్వతీ స్తోత్రములు 


సరస్వతీ నమస్తుభ్యమ్ సర్వదేవి నమో నమః | 

శాంతరూపే శశిధరే, సర్వయోగే నమో నమః || (1)

అర్థము :-

ఓ మాతా సరస్వతీ, నీకివే నా వందనములు. అందరికీ దేవివైన నీకు వందనములు. శాంతమే రూపముగా కలిగి, చంద్రుని నీ ముఖము చుట్టూ దేదీప్యముగా దాల్చినావు. యోగులందరికీ యోగినివైన నీకు నా నమస్సులు. 


నిత్యానందే నిరాధారే నిష్కళాయై నమో నమః | 

విద్యాధరే విశాలాక్షి శుద్ధ జ్ఞానే నమో నమః || (2)

అర్థము :-

ఎల్లవేళల ఆనందముగా ఉంటూ, ఆధారము అంటూ ఏదీ అవసరము లేనిదానవు. ఎటువంటి దోషము, మచ్చలు లేనిదానవైన నీకు నా నమస్సులు. విద్యను ధరించిన విద్యాదేవతవు నీవు. విశాలములైన కన్నులు కలదానవు. పరిపూర్ణమైన దివ్యజ్ఞానము మూర్తీభవించిన నీకు నా నమస్సులు. 


శుద్ధ స్ఫటిక రూపాయై సూక్ష్మ రూపే నమో నమః | 

శబ్ద బ్రహ్మి చతుర్హస్తే సర్వసిద్ధియై నమో నమః || (3)

అర్థము :-

స్వచ్ఛమైన స్ఫటిక వంటి రూపమును కలిగినదానవు, జ్ఞానము అనే సూక్ష్మ రూపురాలివైన నీకు నా నమస్సులు. నువ్వు శబ్దమనే బ్రహ్మీ దేవతవు. నాలుగు చేతులు కలిగి, సర్వ సిద్ధులతో వెలుగొందే తల్లీ ! నీకివే నా వందనములు.  


ముక్తాలంకృత సర్వాంగ్యై మూలాధారే నమో నమః | 

మూలమంత్ర స్వరూపాయై మూల శక్త్యై నమో నమః || (4)

అర్థము :-

ముత్యములతో అలంకరింపబడిన సర్వాంగివి నీవు, మూలాధార చక్రము నీవు. అన్నింటికీ ఆధార భూతురాలివైన నీకు నమస్సులు. మూలమంత్రము అంటే ఓంకార మంత్రము. అట్టి ఓంకార స్వరూపురాలివి, (మంత్రములకు, సకల విద్యలకు మూలాధారము) నీవు, అన్నింటికీ మూలశక్తివి నీవు. అట్టి నీకు నా వందనములు.   


మనోన్మని మహాయోగే వాగీశ్వరి నమో నమః | 

వాఙ్మ్యయై వరదహస్తాయై వరదాయై నమో నమః || (5)

అర్థము :-

మనస్సు లోపలి మనస్సువై (ఆత్మవై), మహా యోగినివి, మరియు వాక్కునకు దేవతవు అయిన నీకు నమస్సులు. వాఙ్మయము (శబ్దము) అంతా నీ ఉనికిపట్టు. అట్టి వాఙ్మయివైన నీకు, నీ వరములొసగు చేతికి, స్వయముగా నీవే ఒక వరము అయినట్టి నీకు ఇవే నా వందనములు.    


వేదాయై వేదరూపాయై వేదాంతాయై నమో నమః | 

గుణ దోష వివర్జిన్యై గుణ దీప్యై నమో నమః || (6) 

అర్థము :-

వేదము నువ్వే, వేదరూపురాలివి నువ్వు (వేదాలకు ఒక ఆకృతి కల్పన చేసుకుంటే ఆ ఆకృతి సరస్వతిది), నువ్వే వేదాంతము, వేదాంతసారము. అట్టి నీకు నా నమస్సులు. మాలోని గుణ దోషములను తొలగించుచు మంచి గుణముల వైపు తీసుకెళ్లే జ్ఞాన దీపానివి నువ్వు. అట్టి నీకు ఇవే నా వందనములు. 


సర్వజ్ఞానే సదానందే సర్వరూపే నమో నమః | 

సంపన్నాయై కుమార్యై చ సర్వజ్ఞేతే నమో నమః || (7)

అర్థము :-

సకల జ్ఞానము నీవే అయి, నిరంతరమూ ఆనందముతో ఉంటూ మమ్మల్ని కూడా జ్ఞానమనే ఆనందము అనుభవింపజేస్తూ ఉండే అన్ని రూపములలో ఆంతటా వ్యాపించి ఉండే నీకు నా నమస్సులు. నీవు మాకందరికీ ఒక పెన్నిధి వంటి దానవై, సదా కుమారివిగా ఉంటూ (అంటే చిరంజీవియై ఉండటము), అన్నీ తెలిసినదానివై (సమస్త జ్ఞానము, కాలములను కూడ) ఉండే ఓ సరస్వతీ మాతా, నీకివే నా వందనములు.  


యోగానార్య రమాదేవ్యై యోగానందే నమో నమః | 

దివ్యజ్ఞాన త్రినేత్రాయై దివ్యమూర్త్యై నమో నమః || (8)

అర్ధము :-

యోగులకే ఆచార్యురాలివి నీవు. అందరినీ ఆహ్లాదపరచు రమాదేవివి నీవు. యోగములో మునిగితేలుతూ ఆనందించు దేవీ నీకు నా నమస్సులు. 

దివ్యజ్ఞానివి, త్రినేత్రములు కలదానివి, దివ్యమైన రూపము కలదానివి అయినట్టి నీకు ఇవే నా వందనములు.  


అర్థచంద్ర జటాధారి చంద్రబింబే నమో నమః | 

చంద్రాదిత్య జటాధారి చంద్రభూషే నమో నమః || (9)

అర్థము :-

అర్థచంద్రుని నీ శిఖలో ధరించి చంద్రబింబము వలె శోభిల్లే నీకు నమస్సులు.  చంద్రుని, ఆదిత్యుని (సూర్యుని) కూడ సమానముగా నీ జటలలో దాల్చి, స్వయంగా చంద్రుడే నీకు ఒక అభూషణముగా ఉన్నటువంటి తల్లీ నీకివే నా వందనములు. 


అణురూపే మహారూపే విశ్వరూపే నమో నమః | 

అణిమాద్యష్ట సిద్ధాయై ఆనందాయై నమో నమః || (10)

అర్థము :-

ఒక సూక్ష్మమైన అణు రూపములోను, పెద్దదైన బృహత్ రూపములోను ఉంటూ విశ్వరూపము కూడ దాల్చు నీకు నా నమస్సులు. అంతేకాక అణిమ మొదలగు అష్టసిద్ధులు నీవే అయి ఆనందమును అనుభవించుచూ అందరికీ పంచి పెడుతుండే నీకివే నా వందనములు. 


జ్ఞాన విజ్ఞాన రూపాయై జ్ఞానమూర్తే నమో నమః | 

నానాశాస్త్ర స్వరూపాయై నానారూపే నమో నమః || (11)

అర్థము :-

జ్ఞానము, విజ్ఞానము అని రెండు విధాలుగా చదువు, తెలివితేటలను విభజించారు. ఒకటి ఏమో కళలకు, తత్త్వానికి సంబంధించినది. రెండవది భౌతిక, రసాయన, ఖగోళ విద్యలకు సంబంధించినది. ఈ రెండింటి రూపము సరస్వతివే. అలాగే ఆమె జ్ఞానమూర్తి కూడ. అన్ని విద్యలు, జ్ఞానము రూపము దాల్చితే అవి సరస్వతే. అట్టి నీకు నా నమస్సులు. 

ఈ విధముగా నానా శాస్త్ర స్వరూపురాలివై, అనేక రూపములు దాల్చే ఓ తల్లీ, సరస్వతీ ! నీకివే నా వందనములు.     


పద్మజా పద్మవంశా చ పద్మరూపే నమో నమః | 

పరమేష్ఠ్యై పరామూర్త్యై పాపనాశిన్యై నమో నమః || (12)

అర్థము :-

పద్మములో పుట్టి, పద్మ వంశానికి చెందినదానివై, పద్మరూపములో ఉన్న తల్లీ నీకు నా నమస్సులు. అందరికీ అధిదేవతవై, సకల ప్రాణులన్నిటి కంటె అపరము అయిన దానివై, దైవీ శక్తితో కూడిన దైవీ మూర్తివైనట్టి నీకివే నా వందనములు.  


మహాదేవ్యై మహా కాళ్యై మహాలక్ష్మ్యై నమో నమః | 

బ్రహ్మవిష్ణు శివాఖ్యాయై చ బ్రహ్మనార్యై నమో నమః || (13)

అర్థము :-

మహాదేవి అంటే ఇక్కడ పార్వతీదేవి అనుకోవాలి. పార్వతి, మహాలక్ష్మి, కాళీ మాత అన్నీ నీవే అయిన తల్లీ, నీకు నా నమస్సులు. బ్రహ్మ, విష్ణువు, శివుడు మొదలైన అధిదేవత లందరిచేత పొగడబడుతుండు ఆ బ్రహ్మ దేవుని సతివైన నీకివే నా వందనములు. 


కమలాకర పుష్పా చ కామరూపే నమో నమః | 

కపాలికర్మదీప్తాయై కర్మదాయై నమో నమః || (14)

అర్థము :-

కమలము వంటి చేతులతో పుష్మము వంటి దానివై, కోరిన రూపముల దాల్చుచుండే కామరూపిణీ, నీకు నా నమస్సులు. కపాలి అంటే బ్రహ్మదేవుడు. ఆ బ్రహ్మ చేసే పనులకు, వ్రాతలకు దీపము వంటిదానివై, అవి అన్ని సఫలములు అగునట్లు చేసేదానివైన తల్లీ, నీకివే నా వందనములు. 


ఇత్థం సరస్వతీ స్తోత్రమ్ అగస్త్యముని వాచకమ్ | 

సర్వసిద్ధి కరం న్రూణాం సర్వపాప ప్రణాశనమ్ || (15)      

అర్థము :- 

ఇక్కడితో అగస్త్యముని చెప్పిన సరస్వతీ స్తోత్రము పూర్తి అయినది. ఇది ప్రతిదినము పఠించేవారికి అన్ని సిద్ధులు, సర్వ శక్తులు కలిగి, వారి పాపములన్నీ నశించిపోతాయి.   

16, మే 2025, శుక్రవారం

సరస్వతి పూజా స్తోత్రములు - Goddess Saraswati Prayers


సరస్వతీ దేవి విద్యాదేవత. అంతేకాదు ఆవిడ సకల కళలకు అధిదేవత. అందుచేత పిల్లలకు అక్షరాభ్యాసము చేసేటప్పుడు, మరియు ఏవైనా కళలలో శిక్షణ ఆరంభించే ముందు, ముందుగా సరస్వతీ పూజ చేసుకుని ఆమె ప్రసన్నతను, ఆశీర్వాదములను పొంది ఆయా విద్యలలో శిక్షణ ఆరంభించాలి. సంగీతమైనా సరే, సాహిత్యమైనా సరే, చిత్రకళ అయినా సరే, అన్నింటికీ ఆవిడ అనుగ్రహము పొందాలి. 

అందుకనే సంగీతము లేదా నాట్యము యొక్క శిక్షణలు, మరియు ప్రదర్శనలు కూడ సరస్వతీ స్తుతి తోనే మొదలు పెట్టడము జరుగుతుంటుంది.  

అల్లాగే పిల్లలను బడిలో జేర్పించేముందు సరస్వతీదేవి పూజ చేసి, అక్షింతలు జల్లుకుని, ప్రసాదము గ్రహించిన తరువాతనే ఇంటి నుండి స్కూలుకి బయలుదేరాలి. అప్పుడు బిడ్డల చదువు రాణిస్తుంది. మంచి తెలివితేటలతో చదువుకుని, గొప్పవారు అవుతారు. 

ఇప్పుడు నేను ఆ సరస్వతీ తల్లి పూజా స్తోత్రములు కొన్ని నాకు తెలిసినవి, బాగున్నవి అర్థములతో సహా పొందుపరుస్తున్నాను. 

సరస్వతీ స్తోత్రము  


సరస్వతీ నమస్తుభ్యం వరదే కామరూపిణి
విద్యారంభం కరిష్యామి సిద్ధిర్భవతు మే సదా || (1)

అర్థము :-

ఇక్కడ కామరూపిణి అంటే కోరికలన్నీ ఒక మూర్తిగా భావించుకుంటే ఆ మూర్తి సరస్వతీదేవిది అన్నమాట. కామము అంటే కోరిక. 

కామరూపిణివైన ఓ సరస్వతీ మాతా! నీకు నమస్సులు సమర్పించుకుంటున్నాను. నేను విద్యను ఆరంభించబోతున్నాను. ఓ తల్లీ, సదా నా ప్రయత్నములు సఫలము అవుతూ నేను సిద్ధిని పొందేట్లా ఆశీర్వదించుమా (వరమును ప్రసాదించుము). 


సరస్వతీ మహాభాగే, విద్యే, కమల లోచనే,
విద్యారూపే, విశాలాక్షి, విద్యామ్  దేహి, నమోస్తుతే !! (2) 

అర్థము :-

ఓ మాతా సరస్వతీ ! నీవు మా మహాభాగ్యము (మాకు అదృష్ట దేవతవి), నీవే విద్యవు (సమస్త జ్ఞానము నీవే), విద్యలు లేదా జ్ఞానము యొక్క రూపము నువ్వు, జ్ఞానసరస్వతివి, ఓ విశాలములైన కన్నులు కలదానా ! మాకు విద్యను ప్రసాదించు దేవీ, నీకు వందనములు సమర్పించు కుంటున్నాను.  


యా కుందేందు తుషారహార ధవళా, యా శుభ్ర వస్త్రావృతా 
యా వీణా వరదండ మండిత కరా, యా శ్వేత పద్మాసనా | 
యా బ్రహ్మాచ్యుత శంకర ప్రభుతిభిర్ దేవై సదా వందితా 
సా మామ్ పాతు సరస్వతీ భగవతీ నిశ్శేష జాడ్యాపహా || (3)

అర్థము :-

ఓ మాతా ! నీ మోము మంచు తుంపరల వంటి తెల్లటి మెరుపులతో మెరుస్తుండగా, అందమైన మల్లెపూల హారములను దాల్చి, తెల్లని, శుభ్రమైన వస్త్రములతో నీ శరీరము అలంకరింపబడగా, చేతులలో వీణ మరియు వరములిచ్చే దండమును దాల్చి, తెల్లని పద్మము నందు నీవు ఆసీనురాలివై ఉన్నావు. 

బ్రహ్మ, విష్ణు, మహేశ్వరులు మున్నగు దేవతలంతా నిన్ను సదా గౌరవించుతూ, ఆదరిస్తూ ఉంటారు. అంతటి మహనీయురాలవైన ఓ మాతా సరస్వతీ ! భగవతీ, నిన్నే నేను శరణు వేడి కొలుస్తుంటాను, మా అంధకారములు, అజ్ఞానములు, బాధలను పూర్తిగా తొలగించుము తల్లీ !   


సురాసురైస్సేవిత పాదపంకజా, కరే విరాజత్కమనీయ పుస్తకా |  
విరించిపత్నీ, కమలాసనస్థితా సరస్వతీ, నృత్యతు వాచిమే సదా || (4)

అర్థము :-

దేవతలు, దానవులచే సేవింపబడు కమలములు పోలిన పాదములు కలిగి, చేతిలో చక్కని పుస్తకమును ధరించి, బ్రహ్మదేవుని పత్నివై యుండి పద్మములో నివసించునటువంటి ఓ సరస్వతీ మా నాలుక మీద సదా నృత్యము చేస్తూ ఉండు తల్లీ ! (అంటే మంచి వాక్కు, జ్ఞానము కలిగించుమని వేడుకుంటున్నాము)


సరస్వతీ, సరసిజ కేసరప్రభా, తపస్వినీ, సితకమలాసన ప్రియా | 
ఘనస్తనీ కమలవిలోల లోచనా, మనస్వినీ, భవతు వరప్రసాదినీ || (5)

అర్థము :-  

ఓ మాతా సరస్వతీ ! తామరపూవు వంటి కేసరీ వర్ణము యొక్క తేజస్సుతో ప్రకాశించుదానా, ఓ తపస్వినీ, కమలములో ఆసీనురాలివై ఉండుట యందు ఆసక్తి కలిగినదానా, బలిష్టమైన స్తనములు కలిగిన తల్లీ, కదులాడుతూ అందరినీ ఆకర్షించు కమలదళముల వంటి కనులు కలదానా, మంచి మనస్సు కల తల్లీ, వరములను ప్రసాదించు మాతా ! (సదా వరముల నొసగుతుందువు గాక). 

మామూలుగా రోజూ సరస్వతి పూజ చేసుకోడానికి ఇన్ని స్తోత్రములు చాలును. 

ప్రత్యేక పూజలు చేసుకునేటప్పుడు ఇంకా మంచిగా ఆ తల్లిని పూజించుకుని తృప్తి పడుటకోసమని నేను ఇంకో రెండు పోస్టులలో ఒకటి అగస్త్య మహాముని చెప్పిన సరస్వతీ స్తోత్రము, ఇంకోటి సరస్వతీదేవి అష్టోత్తర శతనామ పారాయణ గురించి దీని తదుపరి పోస్టులలో తెలియజేస్తాను.